Saturday, April 20, 2024
spot_imgspot_img
HomeNotisiaKOMUNIKADU BA IMPRENSA

KOMUNIKADU BA IMPRENSA

(Dr Rui Maria de Araújo, Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste,
CIGC-SS)
Ohin, loron 8 fulan Agostu tinan 2021, hodi Centro Integrado Gestão de Crises, Sala Situação (CIGC-SS)
nia naran, hakarak hato’o ba jornalista, no ba públiku tomak, informasaun hanesan tuir mai:
I. EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA TIMOR-LESTE.
Tabela 1: dadus evolusaun surtu Covid-19 iha Timor-Leste, husi 21 de Marsu 2020 to’o 8 de Agostu de 2021.
II. DADUS JERAL BA TIMOR-LESTE TOMAK:
1) Kazu detetatu foun ne’ebé relata ohin dia 8 de Agostu de 2021: 54 (iha Dili 36 &
munisipiu seluk hamutuk 18).
• Husi total kazu detetadu foun ohin: mane 26, feto 28.
• Husi total kazu detetadu foun ohin, hirak ho idade tinan <12:3; ho idade
entre tinan 12-59 nain 48 (88,9%); ho idade >60:3.
Nº MUNISIPIU
KAZU
DETETADU FOUN
IHA 24
ORAS
IKUS
MÉDIA
INSIDÉNSIA
KADA
LORON PUR
100 MIL
ABITANTES
(Loron 7
ikus)
KAZU
REKUPERADU IHA 24
ORAS IKUS
KAZU
ATIVU
KUMULATIVU
REKUPERADU
KUMULATIVU
KAZU
KONFIRMADU
ÓBITU
IHA 24
ORAS
IKUS
KUMULATIVU
ÓBITU
KLASIFIKASAUN
TRANSMISSAUN
(Tuir klasifikasaun
transmissaun
OMS nian)
1 AILEU 0 2,0 0 10 45 55 0 0 Kazu iha Cluster
2 AINARO 0 0,4 0 3 57 60 0 0 Kazu iha Cluster
3 BAUCAU 2 1,7 4 29 705 734 0 0 Kazu iha Cluster
4 BOBONARO 8 2,6 0 43 241 287 0 3 Kazu iha Cluster
5 COVALIMA 0 6,3 0 104 200 304 0 0 Kazu iha Cluster
6 DILI 36 9,2 9 381 8.159 8.562 1 22 Transmisaun
Komunitária
7 ERMERA 0 19,8 2 715 149 864 0 0 Transmisaun
Komunitária
8 LAUTEM 0 0,2 0 1 59 60 0 0 Kazu iha Cluster
9 LIQUIÇA 0 0,0 0 2 26 29 0 1 Kazu iha Cluster
10 MANATUTO 0 0,3 0 1 87 88 0 0 Kazu iha Cluster
11 MANUFAHI 1 0,5 0 3 78 81 0 0 Kazu esporádiku
12 RAEOA 6 6,0 0 34 32 66 0 0 Kazu esporádiku
13 VIQUEQUE 1 4,0 5 49 289 339 0 1 Kazu iha Cluster
TOTAL 54 6,1 13 1.375 10.127 11.529 1 27
2
• Husi total kazu detetadu foun ohin, 20 kazus ka 37% maka sintomátiku
(hatudu sintomas).
2) Kazu rekuperadu ne’ebé ralata ohin, dia 8 de Agostu 2021: 19.
3) Total kazu ativu ohin, dia 8 de Agostu 2021:1.335.
4) Total kazu konfirmadu kumulativu iha 8 de Agostu 2021 (sura husi 21 Marsu 2020):
11.475.
5) Total óbitu ne’ebé relata ohin, 8 de Agostu 2021: 1 (ida), ho detalle hanesan tuir
mai:
! Mane, idade tinan 67, Timoroan, hela iha Bebonuk, Dili, diagnostikadu ho
Covid-19 (Cycle Threshold: N2 gene 20,2, E gene 18,2) iha HNGV, iha loron 7
Agostu 2021. Metebian iha istoria insufisiénsia renal faze terminal, hala’o
tratamentu regular ho hemodiálize. Ida dia 7 de Agostu lorokra’ik aprezenta
a’an iha emerjénsia HNGV, ho sindroma insufisiénsia respiratória aguda
(SIRA), ka susar/difisil atu dada-i’is no Iha loron ne’e kedas transfere ba
hala’o tratamentu iha Vera Cruz, tuir protokolu tratamentu Covid-19. Hafoin
oras balun, pasiente la mellora, no i’is kotu horikalan 9:45, tan bá
respiratoric failure no multiple organ failure. Familia kordena ho ekipa saúde
atu hala’o funeral tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
6) Husi horiseik mai ohin, dia 8 de Agostu, hamutuk hotu Laboratóriu Nasionál Saúde
halo 243 testes PCR iha Dili, ho detalles hanesan tuir mai:
a) Vijilánsia sentinela:40.
b) Rastreiu ba kontaktu (Contact tracing):63.
c) Rastreiu Aleatóriu (Random Screening):11
d) Viajen sai husi serka sanitária Munisipiu Dili:119.
Viajen internasionál:0.
e) Follow up iha quarentena:10.
7) Total testes PCR ne’ebé halo horiseik dia 7 de Agostu iha Munisipiu sira seluk ,
REAOA & HNGV, hamutuk 246, ho detalle hanesan tuir mai: (a) Baucau:85; (b)
Ermera:0; (c) Maliana:31; (d) Maubisse:36; (e) RAEOA:37; (f) Suai:85;
(g) Viqueque:18; (h) HNGV:31.
3
8) Total doze vasina ne’ebé fo’o ona ba populasaun elijível (tinan 18 ba leten), to’o
ohin dader 10H00, dia 8 de Agostu (tuir Sistema Informasaun Sáude iha Ministériu
Saúde):
Grafiku nº1 – Progresu vasina hasoru Covid-19 iha Timor-Leste.
N.B: atu bele hetan imunidade grupu ka ‘’herd immunity’’, hodi bele satan
transmisaun virus corona iha populasaun nia le’et, pelu menus 70% husi
populasaun Timor-Leste tenki hetan vasina kompletu/ka doze rua.
III. EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA MUNISPIU DILI, MUNISIPIU SIRA SELUK NO MÓS RAEOA
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun, no mós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikador
ida ne’ebé matenek-nain epidemiolojia sira uza, maka insidénsia. Konvensionalmente
insidénsia sukat total kazu foun, kada loron, pur 100 mil abitantes, no hatudu risku ne’ebé
populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
Gráfiku nº2: kazu detetadu foun kada loron iha Timor-Leste tomak, pur Munisipiu & RAEOA.
Ba
uc
au:
12,
1/1
00
mil
4
1. Tabela 1 ho Gráfiku Nº2 iha leten hatudu katak média (rata-rata) ohin, husi insidénsia Covid19 iha Timor-Leste, durante loron 7 ikus maka 6,1/100 mil abitantes, enkuantu ba deit
Munisipiu Ermera 19,8/100 mil abitantes.
2. Ohin, insidénsia iha Dili 9,2/100 mil abitantes, tuir kedas Munisipiu Covalima ho insidénsia
6,3/100 mil abitantes, no RAEOA ho insidénsia 6,0/100 mil abitantes.
3. Ida ne’e hatudu katak (a) Insidénsia Munisipiu Ermera nian maka nafatin a’as-liu iha TimorLeste laran tomak; (b) Munisipiu tolu – Ermera, Dili, Covalima – ho RAEOA maka iha risku
bo’ot liu atu populasaun hetan da’et, no hada’et tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade
nia le’et.
IV. INFORMASAUN HUSI IZOLAMENTU VERA CRUZ
1. Iha dia 8 de Agostu de 2021, izolamentu Vera Cruz halo tratamentu ba kazu detetadu nain
25. Iha área obstetrisia nain 10, iha medisina interna nain 13, iha sirurjia nain 2.
a) Sira nain 10 iha obstetrisia, kategoria leve (mild) hotu.
b) Husi sira nain 13 iha medisina interna, 3 kategoria grave ( 2 uza ventilador, ida ho
O2 ), 2 kategoria moderadu, 8 kategoria leve (mild).
c) Sira nain 2 iha sirurjia, kategoria leve (mild) hotu.
Gráfiku nº 3: Total kazu pozitivu hirak ne’ebé baixa ospital kada loron & kumulativu.
4. Koluna kór verde hatudu kazu leve, moderadu no grave ne’ebé baxa kada loron iha
fasilidade izolamentu Vera Cruz.
5. Liña azul iha gráfiku ne’e, hatudu númeru kumulativu kazu moderadu no grave ne’ebé baixa
iha Vera Cruz.
V. INFORMASAUN ADISIONÁL
1. Aproveita Komunikadu Imprensa ohin, atu informa ba públiku katak rezultadu
sekuensiasaun genómica amostra 20 husi kazu pozitivu iha Munisipiu Ermera, ne’ebé
Laboratoriu Nasional Saúde haruka iha dia 29 de Jullu de 2021 ba Peter’s Doherti Institute
5
iha Melbourne, Australia, ho pedidu atu halo análize urjenti, hetan ona resposta preliminar,
iha dia 7 de Agostu 2021. Rezultadu sekuensiasaun genómika hadutu katak amostra husi
ema nian 12, iha lineajen B.1.617.2 (Delta), variante ne’ebé preokupante, ka ‘’variant of
concern’’. Sira nian 12 ne’e, balun hala’o izolamentu terapeutiku iha fasilidade ne’ebé
governu prepara, balun halo izolamentu terapeutiku domisiliar. Rezultadu hirak ne’e
hatudu katak variante preokupante Delta nakda’et ona iha komunidade Ermera nia le’et.
2. Aproveita informa mós ba públiku katak, fatin atu halo teste PCR maka hanesan tuir mai:
• Wainhira sente moras isin-manas, mear, kakorok moras ka sintoma seluk tan: bele
ba konsulta iha Sentru Saúde ne’ebé besik, atu bele halo swab.
• Wainhira atu husu autorizasaun esepsionál sai husi/tama serka sanitaria: iha Dili
bele ba halo swab iha Centro Convenções Dili (CCD).
• Wainhira sente katak sai kontaktu-besik ba ema ruma ne’ebé detetau pozitivu ona,
no seidauk hetan kontaktu husi ekipa konjunta saúde: bele liga ba numeru 119 atu
organiza oin sá foti swab.
VI. APELU
1. Apela ba populasaun iha Dili laran no mós iha Munisipiu sira seluk, atu aprezenta-an iha
fasilidade saúde públiku (Sentru Saúde ka Ospitál) ne’ebé besik, wainhira sente isin-manas,
ka kakorok moras, ka inus-ben, ka mear, hodi bele hetan atendimentu husi profisionál saúde
sira. Wainhira sedu liu hatene se virus ne’e kona ita ka la’e, di’ak liu, hodi nune’e bele hetan
atendimentu sedu liu, no prevene tama ba iha situasaun ne’ebé hanaran sindroma
insufisiénsia respiratória aguda (SIRA), ka susar/difisil atu dada-i’is.
2. Ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski karik simu ona vasina, favor respeita
nafatin regra prevensaun no ijiéne individual, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene
moras Covid-19 da’et ba mai. Regra sira ne’e, hanesan ita hotu hatene ona, maka: (a) uza
máskara; (b) fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma; (c) evita kose liman ba
matan, inus ho ibun; (d) wainhira kumprimenta malu, la presiza ka’er liman, bensa-liman,
rei-malu ka haku’ak malu; (e) evita halibur malu barak; (f) hamri’ik ka tur do’ok husi ema
seluk, mínimu metru ida ho balun.
-ninin no rohanRMA

RELATED ARTICLES
Continue to the category
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Fans na'in: mak rona hela.
Loading ...

TRENDING SEMANAL

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x