Wednesday, April 24, 2024
spot_imgspot_img
HomeNotisiaKOMUNIKADU BA IMPRENSA

KOMUNIKADU BA IMPRENSA

26 de Agostu de 2021, 17H15.
(Dr Rui Maria de Araújo, Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste,
CIGC-SS)
Ohin, 26 de Agostu de 2021, hodi Centro Integrado Gestão de Crises, Sala Situação (CIGC-SS) nia naran,
hakarak hato’o ba jornalista, no ba públiku tomak, informasaun hanesan tuir mai:
I. EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA TIMOR-LESTE.
Tabela 1: dadus evolusaun surtu Covid-19 iha Timor-Leste, husi 21 de Marsu 2020 to’o 26 de Agostu de 2021.
II. DADUS JERAL BA TIMOR-LESTE TOMAK:
1) Kazu detetatu foun ne’ebé relata ohin dia 26 de Agostu de 2021: 307 (iha Dili 243 &
Baucau 30, & munisipiu seluk hamutuk 34).
• Husi total kazu detetadu foun ohin: mane 154, feto 153.
Nº MUNISIPIU
KAZU
DETETADU FOUN
IHA 24
ORAS
IKUS
MÉDIA
INSIDÉNSIA
KADA
LORON PUR
100 MIL
ABITANTES
(Loron 7
ikus)
KAZU
REKUPERADU IHA 24
ORAS IKUS
KAZU
ATIVU
KUMULATIVU
REKUPERADU
KUMULATIVU
KAZU
KONFIRMADU
ÓBITU
IHA 24
ORAS
IKUS
KUMULATIVU
ÓBITU
KLASIFIKASAUN
TRANSMISSAUN
(Tuir klasifikasaun
transmissaun
OMS nian)
1 AILEU 2 3,8 0 40 58 98 0 0 Kazu iha Cluster
2 AINARO 0 11,8 0 73 77 150 0 0 Kazu iha Cluster
3 BAUCAU 30 23,2 12 238 760 999 0 1 Transmisaun
Komunitária
4 BOBONARO 3 5,9 4 83 302 389 0 4 Transmisaun
Komunitária
5 COVALIMA 0 29,7 0 334 309 643 0 0 Transmisaun
Komunitária
6 DILI 243 58,1 107 2.355 8.780 11.181 3 46 Transmisaun
Komunitária
7 ERMERA 7 2,4 0 748 305 1.054 0 1 Transmisaun
Komunitária
8 LAUTEM 2 3,4 0 16 60 76 0 0 Kazu iha Cluster
9 LIQUIÇA 0 2,1 20 45 46 92 0 1 Kazu iha Cluster
10 MANATUTO 4 9,5 0 42 90 132 0 0 Kazu iha Cluster
11 MANUFAHI 0 15,3 0 98 109 207 0 0 Transmisaun
Komunitária
12 RAEOA 8 5,8 9 86 110 197 0 1 Transmisaun
Komunitária
13 VIQUEQUE 8 6,7 0 45 338 385 1 2 Kazu iha Cluster
TOTAL 307 23,5 152 4.203 11.344 15.603 4 56
2
• Husi total kazu detetadu foun ohin, hirak ho idade tinan <20:41 (18%); ho
idade entre tinan 12-59 nain 253 (82,4%); ho idade >60:13.
• Husi total kazu detetadu foun ohin, 107 kazus ka 34,8% maka sintomátiku
(hatudu sintomas).
• Husi kazu detetadu foun ohin, 114 (37%) iha ona vasina kompletu & 21 (7%)
hetan ona vasina doze dahuluk.
2) Kazu rekuperadu ne’ebé ralata ohin, dia 26 de Agostu 2021: 152.
3) Total kazu ativu ohin, dia 26 de Agostu 2021:4.203.
4) Total kazu konfirmadu kumulativu iha 26 de Agostu 2021 (sura husi 21 Marsu
2020): 15.603.
5) Total óbitu ne’ebé relata ohin, 26 de Agostu 2021: 4 (haat), ho detalle hanesan tuir
mai:
! Feto, idade tinan 65, Timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina, iha 24 de
Agostu de 2021 diagnóstikadu sindroma insufisiénsia respiratória aguda
(SIRA) tan bá Covid-19, no hahú halo tratamento iha Vera Cruz, iha loron
ne’e kedas. Matebian iha mós istória sofre moras tuberkuloze, hipertensaun
& diabetes. Ohin dader 03h30 matebian i’is-kotu. Familia kordena hela ho
ekipa saúde sira atu hala’o funeral tuir protokolu ne’ebé adopta iha TimorLeste.
! Mane, idade tinan 69, Timoroan, hela iha Dili, simu ona vasina doze
kompletu, iha 23 de Agostu de 2021 diagnóstikadu sindroma insufisiénsia
respiratória aguda (SIRA) tan bá Covid-19, no hahú halo tratamento iha
Lahane, iha loron ne’e kedas. Matebian iha mós istória stroke hemorájiku.
Ohin dader 04h30 matebian i’is-kotu. Familia kordena hela ho ekipa saúde
sira atu hala’o funeral tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
! Mane, idade tinan 69, Timoroan, hela iha Dili, seiduak simu vasina, iha 26 de
Agostu de 2021 diagnóstikadu sindroma insufisiénsia respiratória aguda
(SIRA) tan bá Covid-19, no hahú hala’o tratamento iha HNGV, iha loron ne’e
kedas. Ohin dader 02h00 matebian i’is-kotu. Familia kordena hela ho ekipa
saúde sira atu hala’o funeral tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
! Mane, idade tinan 23, Timoroan, hela iha Viqueque, seiduak simu vasina, iha
25 de Agostu de 2021 diagnóstikadu sindroma insufisiénsia respiratória
aguda (SIRA) tan bá Covid-19. Ohin dader atu transfere mai Vera Cruz liu
husi ambulánsia aérea, maibé metebian i’is-kotu tuku 10h45 dader, ida
dalan ba aeroportu Viqueque. Matebian iha mós istória sofre moras
tuberkuloze. Familia kordena hela ho ekipa saúde sira atu hala’o funeral tuir
protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
3
6) Husi horiseik mai ohin, dia 26 de Agostu, hamutuk hotu Laboratóriu Nasionál Saúde
halo 814 testes PCR iha Dili, ho detalles hanesan tuir mai:
a) Vijilánsia sentinela:34.
b) Rastreiu ba kontaktu (Contact tracing):279.
c) Rastreiu Aleatóriu (Random Screening):171.
d) Viajen sai husi serka sanitária Munisipiu Dili:263.
e) Viajen internasionál:64.
f) Follow up iha quarentena:3.
7) Total testes PCR ne’ebé halo horiseik, dia 25 de Agostu, iha Munisipiu sira seluk ,
REAOA & HNGV, hamutuk 420, ho detalle hanesan tuir mai: (a) Baucau:107; (b)
Ermera:10; (c) Maliana:47; (d) Maubisse:20; (e) RAEOA:48; (f) Suai:75;
(g) Viqueque:8; (h) Lospalos:13; (i) HNGV:92.
8) Vasina ne’ebé fo’o ona ba populasaun elijível (tinan 18 ba leten), to’o ohin dader
10H00, dia 26 de Agostu (tuir Sistema Informasaun Sáude iha Ministériu Saúde):
Grafiku nº1 – Progresu vasina hasoru Covid-19 iha Timor-Leste.
N.B: atu bele hetan imunidade grupu ka ‘’herd immunity’’, hodi bele satan
transmisaun virus corona iha populasaun nia le’et, pelu menus 70% husi
populasaun Timor-Leste tenki hetan vasina kompletu/ka doze rua.
III. EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA MUNISPIU DILI, MUNISIPIU SIRA SELUK NO MÓS RAEOA
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun, no mós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikador
ida ne’ebé matenek-nain epidemiolojia sira uza, maka insidénsia. Konvensionalmente
insidénsia sukat total kazu foun, kada loron, pur 100 mil abitantes, no hatudu risku ne’ebé
populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
4
Gráfiku nº2: kazu detetadu foun kada loron iha Timor-Leste tomak, pur Munisipiu & RAEOA.
1. Tabela 1 ho Gráfiku Nº2 iha leten hatudu katak média (rata-rata) ohin, husi insidénsia Covid19 iha Timor-Leste, durante loron 7 ikus maka 23,5/100 mil abitantes, enkuantu ba deit
Munisipiu Dili 58,1/100 mil abitantes.
2. Ohin, insidénsia Covalima ho insidénsia 29,7/100 mil abitantes, tuir kedas ho Munisipiu
Baucau ho insidénsia 23,2/100 mil abitantes, Munisipiu Manufahi 15,3/100 mil abitantes, ,
Munisipiu Ainaro ho insidénsai 11,8/100 mil abitantes, Munisipiu Manatuto ho insidénsia
9,5/100 mil abitantes, hafoin Munisipiu Viqueque ho insidénsia 6,7/100 mil abitantes.
3. Dadus iha leten hatudu katak (a) Insidénsia Munisipiu Dili, Munisipiu Covalima no Baucaututuir malu a’as-liu iha Timor-Leste laran tomak; (b) Munisipiu 4 seluk – Manufahi, Ainaro
Manatuto, Viqueque – mós hatudu risku a’as-liu, atu populasaun hetan da’et, no hada’et
tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade nia le’et.
IV. INFORMASAUN HUSI IZOLAMENTU VERA CRUZ
1. Iha dia 26 de Agostu de 2021, izolamentu Vera Cruz ho Lahane halo tratamentu ba kazu
detetadu nain 66. Iha área obstetrisia nain 6, medisina interna nain 49, sirurjia nain 6 &
perinatolojia 5.
a) Sira nain 6 iha obstetrisia, kategoria leve hotu.
b) Husi sira nain 49 iha medisina interna, 24 kategoria grave ( 5 uza ventilador, 2 ho
CPAP-Continuous Positive Airway Pressure, 15 ho oksijéniu), 15 kategoria
moderadu, 10 kategoria leve.
c) 6 iha sirurjia, kategoria leve hotu.
d) 5 iha perinatolojia, kategoria leve hotu.
Ba
uc
au:
12,
1/1
00
mil
5
Gráfiku nº 3: Total kazu pozitivu hirak ne’ebé baixa ospital kada loron & kumulativu.
2. Koluna kór verde hatudu kazu leve, moderadu no grave ne’ebé baxa kada loron iha
fasilidade izolamentu Vera Cruz ho Ospitál Lahane.
3. Liña azul iha gráfiku ne’e, hatudu númeru kumulativu kazu moderadu no grave ne’ebé baixa
iha Vera Cruz.
V. INFORMASAUN ADISIONÁL
1. Nafatin informa públiku katak Iha semana kotuk (16-22 Agostu), ema ne’ebé baixa iha Vera
Cruz no Lahane tamba COVID-19, hamutuk hotu 41/54 (76%) mak seidauk simu vasina,
kompara ho ema nain 11/54 (20,3%) ne’ebé mak simu ona vasina kompletu. Ema ne’ebé
seidauk simu vasina iha probabilidade bo’ot liu dala-rua, atu baixa iha hospital, kompara
ho ema ne’ebé mak simu ona vasina.
2. Informa mós katak, ema adultu nain 14 ne’ebé mate iha semana kotuk (16-22 Agostu), la
simu vasina kompletu (iha ema ida deit maka simu dose vasina ida). Ida ne’e hatudu katak
iha Timor-Leste ema ne’ebé mak simu ona vasina kompletu, seidauk iha ida mak mate
ho/tan bá COVID-19.
3. Aproveita hato’o mós ba públiku katak, fatin atu halo teste PCR maka hanesan tuir mai:
• Wainhira sente moras isin-manas, mear, kakorok moras ka sintoma seluk tan: bele
ba konsulta iha Sentru Saúde ne’ebé besik, atu bele halo swab.
• Wainhira atu husu autorizasaun esepsionál sai husi/tama serka sanitária iha Dili bele
ba halo swab iha Centro Convenções Dili (CCD).
6
• Wainhira sente katak sai kontaktu-besik ba ema ruma ne’ebé detetau pozitivu ona,
no seidauk hetan kontaktu husi ekipa konjunta saúde: bele liga ba numeru 119 atu
organiza oin sá foti swab.
VI. APELU
1. Apela ba populasaun iha Dili laran no mós iha Munisipiu sira seluk, atu aprezenta-an iha
fasilidade públiku saúde (Sentru Saúde ka Ospitál) ne’ebé besik, wainhira sente isin-manas,
ka kakorok moras, ka inus-ben, ka mear, hodi bele hetan atendimentu husi profisionál saúde
sira. Wainhira sedu liu hatene se virus ne’e kona ita ka la’e, di’ak liu, hodi nune’e bele hetan
atendimentu sedu liu, no prevene tama ba iha situasaun ne’ebé hanaran sindroma
insufisiénsia respiratória aguda (SIRA), ka susar/difisil atu dada-i’is.
2. Ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski karik simu ona vasina, favor respeita
nafatin regra prevensaun no ijiéne individual, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene
moras Covid-19 da’et ba mai. Regra sira ne’e, hanesan ita hotu hatene ona, maka: (a) uza
máskara; (b) fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma; (c) evita kose liman ba
matan, inus ho ibun; (d) wainhira kumprimenta malu, la presiza ka’er liman, bensa-liman,
rei-malu ka haku’ak malu; (e) evita halibur malu barak; (f) hamri’ik ka tur do’ok husi ema
seluk, mínimu metru ida ho balun.
-ninin no rohanRMA

RELATED ARTICLES
Continue to the category
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Fans na'in: mak rona hela.
Loading ...

TRENDING SEMANAL

INAGURASAUN IGREJA PAROQUIA NOSSA SENHORA DE ASUNSAUN SAME

Manufahi,RKM News====Iha loron Sexta Feira 31/12/2021 Bispo Dom Virgilio do Carmo da Silva Inagura Igreja Paroquia Nossa Senhora de Assunsao Same,Igreja Paroquia Same hahu'u...

PREVIZUN TEMPO

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x